لوازم یدکی اورجینال یا تحت لیسانس؟

درصنعت قطعه سازی و بازار لوازم یدکی آنهایی که خیلی تخصصی و حرفه ای تر کار می کنند قطعا با اسامی و شرکتهایی برخورده اندکه در دو سبک OEM یا AM یا genuine کار می کنند . OEM مخفف Original Equipment manufacture یا همان شرکتهای تولید کننده یک قطعه است که مثلا پس از مذاکره با یک خودروساز مادر و عقد قرارداد متعهد می شود که با نام آن خودرو ساز برایش قطعه با بالاترین کیفیت و استاندارد تولید کند.این تجارت دردنیا خیلی فعال و پرسود برده و شرکتهای زیادی دراین زمینه فعالند مثل Delphi انگلستان یا Aisin و تاکاتا ژاپن و ZF آلمان و…دراین میان برخی شرکتهای تیونینگ هم شریان حیاطی و اقتصادیشان نیز تولید این قطعات و فروششان به خودروسازان بزرگ است و مثلا درآلمان منصوری این کار را برای پورشه و بنتلی و برابوس برای مرسدس بنز انجام می دهد . درحقیقت رتبه کاری , اعتبار شرکتهای OEM کار بسیار بالاتر بوده چون عملا تیم طراحی و تولید دارند ، دارای علم بروز بوده ، مجهز به کارخانه و خط تولید هستند ،درحجم عمده ( Mass production ) کار کرده وخود را درقبال مصرف کننده و مشتری مسئول می دانند .به همین دلیل کیفیت قطعاتشان بسیار بالاست و البته قیمت متفاوت تری هم دارد. محصولات این  قطعه سازان مستقیما روی خط تولید خودروسازها رفته و بروی ماشینهایشان با نام همان خودروسازی سوار و نصب می شوند . حجم سرمایه گذاری و پولی دراین بخش از بازار بسیار هنگفت و بالاست و طبق آخرین آمار دردنیا از سال 1985 با 290 میلیارد یورو شروع ودرسال گذشته میلادی 620 میلیارد یورو بوده که دراین میان سهم کشور آلمان بعنوان پیشتاز این صنعت قطعه سازی حدود 35 میلیارد یورو اعلام شده .

اما گروه دوم شرکتهای فعال در بحث AM یا همان After Market یا بازار لوازم یدکی نوع دوم هستند که مثلا درقلب و مرکز بازار لوازم یدکی تهران مغازه ها و پاساژهای فراوانی در خیایان چراغ برق و ناظم و الاطبا ، کوچه زغالی ها ، سرچشمه و …دراین بخش فعالند .طبق آمارها بازده سرمایه دراین بخش در بازار آمریکا بعنوان یکی از بازارها همیشه پرفروش و روبرشد خودرو حدود 330میلیارد دلار است و 4.2 میلیون نفر را از کارخانه گرفته تا مغازه دار و واسطه و شرکتهای پخش و … مشغول بکار کرده و حدود 2.4 از GDP یا همان درامد ناخالص ملی این کشور را شامل می شود .درکشور ما نیز پس از نفت و گاز ، خودروسازی و قطعه سازی و صنایع وابسته و زیرشاخه اش حدود 10 درصد از درآمد ناخالص ملی را تشکیل داده و بیش از 700 هزار نفر در آن مشغول بکارند .
اما درخصوص کیفیت و اینکه ایمنی و صرفه کدام قطعات OEM یا AM بهتر است قطعا OEM . چون مثلا درآمریکا کلیه قطعات تولید شده از نوع OEM پیش از سوار شدن مثلا روی ماشینهای فورد باید تاییده دولت فدرال را از حیث ایمنی بگیرد اما درقطعات AM تنها تاییده خود فورد کافی است .درآلمان این اتفاق باید از سوی TUV یا همان اتحادیه فنی بازرسی بیافتد که یک سازمان زنجیره ای جهانی است که غیر از خودرو دربخشهای دیگر نیز دپارتمان کنترل کیفیت و بازرسی داشته و مجوز وتاییدیه صادرمی کند. دربحث کیفیت نیز قطعات OEM از کیفیت بالاتر و دوام بیشتر برخوردار بوده اما همیشه سعی می شود بدلیل بحث تولید عمده از قیمت بشدت رقابتی با نمونه های تحت لیسانس موجود دربازار لوازم یدکی برخوردار باشد .اما دربازار لوازم یدکی کشورمان ومثلا همان خیابان اکباتان و چراغ برق بدلیل حرفه مرتبط با این بخش عموما دیده ام که مشتریان دردو کلاس متفاوت به دو بخش تبدیل می شوند . عموم مصرف کنندگان خودروهای داخلی بدنبال قطعه ارزانتر و با کمترین توجه به استاندارد آن بوده ومصرف کنندگان خودروهای وارداتی کیفیت و دوام را بر قیمت ترجیح داده و حتی حاضرند زمان بیشتری در انتظار بوده تا یک قطعه در یک پروسه زمانی 3 روزه تا 1هفته ای از امارات تهییه و ارسال و به ایران برسد و روی خودروشان نصب شود. برای مثال یکی از قطعات مصرفی لنت ترمز است ، یکی از برندهای خیلی خوب فرودو ferodo انگلستان که اگر دربازار پیدا کنید بهترین گزینه برای خودرویها داخلی است . این لنت خیلی قدرتمند است و مصرف بهینه دارد و دیر نیاز به تعویض دارد ، البته برخی تعمیرکاران معتقدند که لنت خوب باید زود تمام و خورده شود که امیدواریم به این دلیل نباشد که دلشان زود به زود برای مشتری تنگ می شود! البته مثلا فرودو در بازارخیلی کم یاب است و درعوض لنتهای TRW برای خودروهای داخلی که عموما ترک( ساخت ترکیه ) است مورد مصرف قرار می گیرد. ،فرودو دردنیا بعنوان OEM شناخته شده روی موتورسیکلتهای آپریلیا سوار می شود و خودروهای مسابقه ای و ماشینهای سواری . اما TRW که اصلیتش آمریکایی و نمونه های موجودش در ایران تحت لیسانس ترک است فقط در After market کار می کند و البته قیمتش از ferodo کمتر است .دراین بین اگر بخواهیم رتبه بندی کیفیتی کنیم اول قطعات OEM ( کارخانه ای ) است ، دوم قطعات Genuine و سوم قطعات مارکهای گوناگون و متفرقه در بازار after market  . این موضوع را نیز اضافه کنم که " جنیون " به قطعات اورجینال تحت لیسانس گفته می شود که سایر قطعه سازان برای سیستم خدمات پس از فروش یک خودروساز تولید می کنند.